TIN KINH TẾ - XÃ HỘI

Các cô gái chải tóc bằng chiếc lược sừng trâu hay lược làm bằng tre để tóc không rối sau khi tắm gội ở sông suối. Sau khi mái tóc gọn gàng, các thiếu nữ dùng dây buộc tóc bằng thổ cẩm, hạt cườm, dây cỏ tranh hay vòng tre để giữ tóc khỏi bị buông xõa khi tham gia nhảy múa trong lễ hội bon làng.

Lược sừng trâu của người M'nông

Người M'nông có câu nói vần  "đầy chất thơ" dạy bảo các cô gái về nếp sống giản dị, ăn ở phải hợp theo hoàn cảnh. Dẫu cho cuộc sống còn khó khăn, họ mặc tấm váy trơn chưa nhuộm màu, buộc tóc bằng cỏ tranh, bới tóc bằng lược sừng trâu thì vẫn chung thủy, coi trọng tình nghĩa vợ chồng: "Kong le dip ma ti/Nhong le dip ma ko/Mlo tôr le di ma bon/L'djoi tanh troi ma sai/Tanh brai bo ma tri du răn/Păn nrih ma ja du khuăch/Rvăch kon bôk ma net nke" (Tạm dịch: "Chiếc vòng đã hợp với tay rồi/Xâu hạt cườm đã hợp với cổ rồi/Đôi bông đã hợp với tai rồi/Vợ phải lo dệt khố cho chồng/Dù chỉ dệt trắng đơn sơ/Dù chỉ bới cỏ tranh lên đầu/Dù chỉ bới tóc bằng lược sừng trâu...").

Về kiểu cách trang điểm, trang sức, người M'nông coi trọng ở phần tóc tai, tạo nét khác biệt với các dân tộc láng giềng. Cách bới tóc của phụ nữ M'nông cũng khác so với nam giới. Nam giới gom gọn mái tóc về sau gáy. Nữ giới không túm hết bộ tóc để bới mà chừa lại quanh đầu bằng một ngón tay cái. Tóc được chải xuống, giữa bộ tóc kéo lên để bới và hàng tóc chải xuống thành một đường trống quanh đầu gọi là Trong nrây.

Số tóc chải xuống được cắt đều chỉ để ngắn chừng hai ngón tay, hàng tóc đó gọi là Nrây. Quanh đầu theo đường Nrây phụ nữ quấn một xâu cườm hoa gọi là Nhong Kach. Nam giới có vùng cũng để tóc Nrây, trên đường Nrây họ cũng buộc xâu cườm gọi là Nhong Dên. Nhong Kach của nữ nổi bật với nhiều màu đỏ vàng, xanh tím, Nhong Dên của nam giới nổi lên màu đen trắng. Với cách trang điểm như vậy, nhìn từ xa có thể phân biệt rõ ràng đầu tóc của nam hay nữ.

Lược tre của người M'nông

Núm tóc của nữ giới cũng bới giống núm tóc của nam giới, nhưng ở nữ giới thì bới cao hơn và có ló đuôi tóc thay vì cài hoa như nam giới. Một số ít phụ nữ ngoài kiểu bới núm tóc sau gáy họ còn bới thêm núm nhỏ trên mỏ ác. Núm tóc sau gáy có cài Nraih bằng đồng. Nraih của nữ giới cũng giống như nam giới, nhưng dài hơn và có cài chớp chim công. Chân chớp chim công được quấn bằng chỉ nhiều màu và ghép vào Nraih một con tán đẽo bằng sừng trâu. Ngoài Nraih, lông chim công, trên núm tóc phụ nữ có cài thêm một chiếc lược làm bằng sừng trâu.

Lược sừng của phụ nữ thường ngắn hơn của nam giới và đơn giản hơn, không cần mạ thêm kim loại vào, chủ yếu là để bảo vệ tóc luôn luôn mượt mà. Chiếc lược này gọi là Net Nke. Một chiếc Nraih có giá trị bằng một con lợn 3 gang tay, 1 chiếc lược sừng trâu của phụ nữ trị giá một con gà mái, một chuỗi cườm Nhong Kach trị giá một con lợn ba gang tay. Người ta bới tóc cài hoa khi nào có lễ hội hoặc khi dự họp bàn bạc, thảo luận vấn đề quan trọng. Những ngày bình thường và lúc đi lao động, đàn ông M'nông quấn tóc bằng cái lược sừng trâu có mạ chì hoặc mạ bạc. Chiếc lược mạ bạc đó gọi là Net mlum, chiếc lược mạ chì trị giá 1 con gà mẹ, chiếc lược mạ bạc trị giá một con lợn to.

Trang phục truyền thống của các nhóm dân tộc M'nông có nhiều nét lạ và độc đáo thể hiện rõ bản sắc tộc người. Đặc biệt, người phụ nữ ở cao nguyên M'nông từ lâu đã biết cách làm đẹp cho riêng mình. Họ chẳng những giỏi giang, chăm chỉ, biết dệt, biết mọi việc trên nương, biết nhảy múa, hát ca trong các lễ hội mà còn biết làm đẹp cho mình với kho mỹ phẩm từ thiên nhiên hoang dã, chăm chút vẻ đẹp nữ tính với mái tóc gọn gàng, đen mượt nhờ chiếc lược sừng trâu.