Những cơ sở vững chắc

Đắk Nông có nguồn tài nguyên khoáng sản phong phú với 16 loại khác nhau; trong đó, chiếm diện tích và trữ lượng lớn nhất là bô xít.

Sản phẩm alumin được vận chuyển khi ngay sau khi đóng gói

Theo Quyết định số 167/2007/QĐ-TTg, ngày 01/11/2007 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Quy hoạch phân vùng thăm dò, khai thác, chế biến, sử dụng quặng bô xít giai đoạn 2007 - 2015, có xét đến năm 2025 thì bô xít tại Đắk Nông được quy hoạch thành 13 khu vực mỏ. Các mỏ được phân bố ở một số huyện như: Đắk Glong, Đắk Song, Đắk R'lấp, Tuy Đức và TP. Gia Nghĩa. Trữ lượng và tài nguyên dự báo khoảng 1,436 tỷ tấn tinh quặng, tương đương 3,425 tỷ tấn quặng nguyên khai, hàm lượng nhôm đạt trên 40%.

Chủ trương về thăm dò, khai thác, chế biến bô xít và sản xuất alumin đã được Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX khẳng định trong báo cáo ngày 10/4/2006 về phương hướng, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội 5 năm (2006 – 2010).

Tiếp nối chủ trương trên, khi xem xét cụ thể dự án khai thác bô xít, sản xuất alumin tại Đắk Nông, trong phiên họp ngày 11/8/2006, Bộ Chính trị đã tán thành triển khai dự án do Ban cán sự Đảng Bộ Công nghiệp (nay là Bộ Công thương) trình bày. Trong đó, phiên họp nhấn mạnh, đây là dự án nằm trong chủ trương lớn về xây dựng ngành công nghiệp - một ngành kinh tế có ý nghĩa quan trọng trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Dự án tạo động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế, xã hội toàn diện và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Tây Nguyên.

Xét về góc độ kinh tế vùng, Tây Nguyên nói chung và tỉnh Đắk Nông nói riêng là vùng kinh tế kém phát triển. Vấn đề này cũng được Bộ Chính trị khẳng định trong Thông báo số 245-TB/TW ngày 24/4/2009 rằng: "Kết cấu hạ tầng Tây Nguyên còn thấp kém, nguồn nước và nguồn điện còn hạn chế, nên cần phải đẩy mạnh phát triển để vừa đáp ứng yêu cầu khai thác bô xít, sản xuất alumin, vừa bảo đảm yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội vùng này". Vì thế, các nhà máy chế biến alumin và luyện nhôm cần đặt tại tỉnh Đắk Nông sẽ góp phần thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động, tạo công ăn việc làm, tăng thu nhập cho người dân trên địa bàn.

Như vậy, từ nguồn tài nguyên khoáng sản phong phú cùng với những chủ trương đúng đắn đang tạo cơ sở vững chắc giúp Đắk Nông ghi danh ngành Công nghiệp mới trong bản đồ ngành Công nghiệp cả nước.

Thiết lập được ngành kinh tế mũi nhọn

Dự án Nhà máy Alumin Nhân Cơ và Nhà máy Điện phân nhôm Đắk Nông có vai trò quan trọng, tạo sự khởi đầu đột phá cho việc hình thành một ngành kinh tế bô xít – nhôm đồng bộ, quan trọng của cả nước.

Dự án Nhà máy sản xuất alumin Nhân Cơ do Tập đoàn Công nghiệp than và khoáng sản Việt Nam làm chủ đầu tư với công suất 650.000 tấn alumin/năm và tổng mức đầu tư 16.821,8 tỷ đồng. Nhà máy được khởi công xây dựng vào tháng 2/2010 và là một trong hai dự án thí điểm có quy mô lớn của cả nước. Mặc dù, quá trình triển khai đầu tư xây dựng đã gặp không ít khó khăn, nhưng chủ đầu tư đã nỗ lực lớn để hoàn thành, đưa dự án vào vận hành thử nghiệm có tải vào tháng 11/2016.

Đến ngày 16/12/2016, nhà máy đã có sản phẩm alumin đầu tiên và chỉ hơn 7 tháng sau đó, nhà máy đi vào hoạt động sản xuất thương mại. Năm 2017, nhà máy sản xuất được 501.000 tấn alumin, đạt 77% công suất thiết kế. Năm 2018, nhà máy đã đạt công suất thiết kế, với 652.000 tấn alumin. Năm 2019, nhà máy sản xuất được 686.000 tấn alumin. Đến nay, về cơ bản, dự án đạt được các mục tiêu đề ra…

Với Dự án Nhà máy điện phân nhôm do Công ty TNHH luyện kim Trần Hồng Quân làm chủ đầu tư, được khởi công xây dựng từ tháng 2/2015 tại Khu công nghiệp Nhân Cơ. Dự án có tổng mức đầu tư khoảng 690 triệu USD; trong đó, phân kỳ 1 khoảng 350 triệu USD, phân kỳ 2 là 175 triệu USD và phân kỳ 3 là 165 triệu USD. Công suất thiết kế của nhà máy là 450.000 tấn nhôm/năm. Nhà máy gồm có 6 hạng mục chính.

Đến nay, dự án đã thi công xây dựng xong các hạng mục như: Văn phòng điều hành, nhà ở và nhà ăn của chuyên gia, nhà ở cán bộ, nhà ở và nhà ăn của công nhân; xưởng gia công thiết bị bể điện phân, xưởng làm sạch, nhà kho thiết bị và đang tiếp tục thi công một số hạng mục khác như: kho chứa hóa chất, xưởng gắn cực dương, xưởng điện phân… Dự kiến, nhà máy sẽ hoàn thành và đi vào hoạt động vào năm 2021, với công suất giai đoạn 1 là 150.000 tấn nhôm/năm.

Từ những kết quả bước đầu thực hiện của các dự án trên đã minh chứng cho chủ trương khai thác bô xít, luyện alumin và điện phân nhôm tại Đắk Nông là đúng đắn. Đây cũng là cơ sở để Chính phủ xem xét, điều chỉnh toàn diện quy hoạch khoáng sản bô xít để có bước đi phù hợp, khả thi và bền vững sắp tới.

Sản phẩm alumin đã giúp Đắk Nông sớm ghi tên ngành Công nghiệp mới trong bản đồ ngành Công nghiệp cả nước

Cơ hội mở rộng quy mô các dự án

Từ những kết quả đạt được, mới đây, tỉnh Đắk Nông đã kiến nghị với Chính phủ quan tâm và sớm báo cáo Bộ Chính trị, Trung ương cho phép mở rộng quy mô khai thác bô xít trên địa bàn tỉnh.

Theo đó, trên cơ sở kết quả của 2 dự án thí điểm, tỉnh kiến nghị Trung ương xem xét nâng công suất dây chuyền sản xuất alumin hiện tại của Nhà máy alumin Nhân Cơ từ 650.000 tấn alumin/năm lên 750.000 - 800.000 tấn alumin/năm. Đây cũng là kinh nghiệm phổ biến của các nhà máy alumin trên thế giới. Từ đó giúp đáp ứng nguyên liệu cho Nhà máy điện phân nhôm của Công ty TNHH luyện kim Trần Hồng Quân khi đi vào hoạt động đạt công suất thiết kế 450.000 tấn nhôm/năm.

Tỉnh kiến nghị Chính phủ xem xét và cho đầu tư thêm dây chuyền sản xuất alumin thứ 2, với công suất từ 1,2 - 1,25 triệu tấn alumin/năm. Được biết, khi thiết kế dây chuyền 1, dự án đã quy hoạch quỹ đất cho dây chuyền 2 và đã đầu tư một số hạng mục dùng chung cho cả 2 dây chuyền như: cấp điện, cấp nước, xử lý môi trường...

Tỉnh cũng đề nghị Chính phủ quan tâm và sớm báo cáo Bộ Chính trị cho phép đầu tư xây dựng mới các nhà máy alumin trên địa bàn tỉnh. Đặc biệt là cho phép Tập đoàn Việt Phương nghiên cứu khảo sát và đầu tư xây dựng Nhà máy khai thác bô xít, luyện alumin, điện phân nhôm tại mỏ bô xít 1- 5 ở xã Quảng Sơn (Đắk Glong).

Để phát triển các ngành công nghiệp hỗ trợ cho công nghiệp bô xít, luyện alumin, điện phân nhôm và các sản phẩm sau nhôm, địa phương đề nghị Chính phủ xem xét và có cơ chế, chính sách đặc thù để kêu gọi thu hút các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Bên cạnh đó, Chính phủ sớm quan tâm và cho bổ sung Khu công nghiệp Nhân Cơ 2 (với diện tích 400 ha) vào Quy hoạch tổng thể phát triển các Khu công nghiệp Việt Nam đến năm 2020 để Đắk Nông có cơ sở kêu gọi các nhà đầu tư vào phát triển hạ tầng, nhất là các nhà đầu tư Hàn Quốc, Nhật Bản vào đầu tư sản xuất các sản phẩm sau nhôm...

Đắk Nông có lợi thế và tiềm năng lớn về tài nguyên khoáng sản bô xít. Vì vậy, việc khai thác có hiệu quả nguồn tài nguyên này không chỉ từng bước giúp chuyển dịch cơ cấu kinh tế, đưa tỉnh thoát nghèo, mà sớm xây dựng Đắk Nông trở thành trung tâm luyện kim màu lớn nhất của cả nước trong thời gian tới.

Theo Báo Đắk Nông điện tử

Nguyễn Văn Chinh