Những năm gần đây tình hình thời tiết có nhiều diễn biến phức tạp, khó lường, các hiện tượng khí tượng cực đoan diễn ra thường xuyên và khó dự báo, cảnh báo. Do đó, để phát triển mạnh mẽ, nâng cao vị thế trong công tác dự báo khí tượng thủy văn, phòng chống thiên tai, cần thực hiện nghiêm túc và khẩn trương Đề án hiện đại hóa công nghệ dự báo trong đó có công nghệ đo mưa tự động VINARAIN dự báo sớm cho cộng đồng. Tỉnh Đắk Nông đã kịp thời nắm bắt được xu thế đó, đưa hệ thống 25 trạm đo mưa tự động VINARAIN vào sử dụng cho công tác "khám bệnh ông trời", góp phần không nhỏ phục vụ cho đời sống sinh hoạt và sản xuất của người dân, phục vụ công tác phòng chống thiên tai trên địa bàn tỉnh.

Hiện nay, 25 trạm đo mưa tự động được đặt tại trụ sở UBND các xã, rải khắp 8 huyện, thị xã trong địa bàn tỉnh Đắk Nông. Dữ liệu mưa được truyền định kì 1 lần/giờ, rất dễ dàng kiểm tra và nắm bắt. Với thiết bị đo mưa tự động, dữ liệu đo mưa được truyền tự động (3G/GPRS/SMS) về hệ thống quản lý theo thời gian thực tại các điểm đặt thiết bị, bảo đảm độ chính xác, vận hành liên tục; tự động cảnh báo khi cường độ mưa lớn. Hệ thống này đã phát triển ứng dụng trên điện thoại thông minh, vì vậy không chỉ phục vụ cho cơ quan chức năng khai thác dữ liệu phục vụ chuyên môn mà còn cho phép tất cả người dân và cán bộ có nhu cầu có thể truy cập, nhận thông tin về lượng mưa trên điện thoại di động thông minh.

Nếu như mạng lưới đo mưa nhân dân còn có nhiều hạn chế về độ chính xác số liệu đo, không gian, thời gian, kinh phí thì việc đưa hệ thống đo mưa tự động là một giải pháp tối ưu về mọi mặt. Các thiết bị đo mưa tự động này đã phát huy hiệu quả, cung cấp tương đối đầy đủ, kịp thời các số liệu quan trắc phục vụ cho công tác cảnh báo, dự báo bão, áp thấp nhiệt đới, lũ, thiên tai có nguồn gốc khí tượng thủy văn, đồng thời phục vụ cho công tác điều tra cơ bản, dịch vụ số liệu cho các ngành kinh tế quốc dân, điều tra nghiên cứu biến đổi khí hậu. Tính năng ưu việt của các trạm đo mưa tự động này là có khả năng cung cấp đầy đủ, nhanh chóng hơn và tăng độ tin cậy, độ chính xác của số liệu, tăng cường khả năng thu thập, xử lý và lưu trữ số liệu về cả không gian và thời gian, kịp thời cung cấp số liệu cho công tác cảnh báo, dự báo bão, áp thấp nhiệt đới, lũ; quản lý các hồ chứa nước…

Dữ liệu đo mưa được truyền liên tục để theo dõi

Qua nghiên cứu có thể thấy, hệ thống đo mưa tự động VINARAIN là lựa chọn phù hợp, đúng đắn nhất, vừa đảm bảo chất lượng, yêu cầu kỹ thuật, vừa có chi phí đầu tư và vận hành hợp lý, phù hợp với một địa phương còn gặp nhiều khó khăn như tỉnh Đắk Nông. Hiện nay, 25 trạm đo mưa tự động đã đi vào hoạt động, bước đầu đã đáp ứng tốt các yêu cầu về đo đạc số liệu mưa.

Mô hình hoạt động của trạm đo mưa tự động

Thông tin điều hành 2 chiều và báo cáo dữ liệu đo mưa

Theo ông Lê Viết Thuận - Chánh Văn phòng Ban chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh Đắk Nông cho biết: "Trạm đo mưa tự động VINARAIN đã khắc phục được hầu hết các khuyết điểm của trạm đo mưa nhân dân vốn được sử dụng trước đây. Không chỉ kịp thời cập nhật với tần suất cao mà quan trọng nhất là độ chính xác gần như tuyệt đối của hệ thống quan trắc tự động đã giúp các địa phương chủ động trong công tác phòng chống và di dân để tránh thiệt hại do mưa lũ gây ra. Chỉ cần cái nhấp chuột là có thể biết tình hình mưa lũ trong cả vùng". 

Không chỉ cho mùa mưa lũ, việc nắm bắt được số liệu mưa trong vùng cũng góp phần quan trọng trong công tác dự báo, cảnh báo hạn hán. Từ số liệu mưa để xem xét khả năng hạn hán tại các địa phương, từ đó giúp các đơn vị có kế hoạch tích trữ nước và phương án sử dụng nước hợp lý nhất.

Công tác đo mưa có vai trò vô cùng lớn không chỉ đối với sản xuất nông nghiệp và đời sống sinh hoạt của người dân, mà còn là vấn đề tiên quyết đối với công tác phòng chống thiên tai. Do đó, nếu tiếp tục được quan tâm đầu tư lắp đặt để tăng cường mật độ các trạm đo mưa tự động, nhất là ở các địa phương trong tỉnh có địa bàn rộng, địa hình phức tạp thì sẽ gia tăng hiệu quả công tác đo mưa, phục vụ đắc lực hơn nữa công tác cảnh báo, dự báo, phòng ngừa thiên tai, hạn chế thấp nhất thiệt hại có thể xảy ra cho người dân./.

Lương Hằng

Nguyễn Thị Thanh Nhàn